Met dank aan Fabian hebben we een inkijkje gekregen in het inmiddels 80 jaar oude ‘Handbook & Rules’ van ‘The Billiards Association and Control Council’ (BACC) uit het jaar 1945. Het handboekje bevat historie over en toelichting op diverse spelvormen, zoals ‘English Billiards’, ‘Snooker’ en ‘Russian Pool’.

Historie van de biljartsport

In het handboek is 80 jaar geleden het volgende opgetekend. Volgens de BACC bevat de ontstaansgeschiedenis van de biljartsport de nodige mysteries. Honderden mensen hebben zich in de loop der tijd toegelegd op het onderzoeken van de ontstaansgeschiedenis. Het lijkt erop dat de eer van oorsprong verdeeld kan worden tussen Engeland en Frankrijk, maar niet meer details dan dat kunnen met zekerheid worden vastgesteld. Sommige autoriteiten beweren dat het spel rond 1452 in Frankrijk werd gespeeld en dat Marot, die in 1544 stierf, het spel in een van zijn gedichten noemt. De meeste biljartliefhebbers zijn het erover eens dat de oorsprong van het spel kan worden afgedaan met een dankzegging dat het spel ergens tot leven is gekomen. We hoeven hier niet in te gaan op Mary Queen of Scots.

De introductie van de gewone man in de geschiedenis van het biljart markeert misschien wel het ontstaan van het huidige spel. De eerste openbare biljartzaal in Engeland werd in het begin van de 19e eeuw geopend. Het was de Piazza, Covent Garden. Vandaag de dag (anno 1945) zijn er ongeveer 2.000 biljartzalen en ongeveer 20.000 tafels. Lang nadat wij met het spel begonnen, opende een man genaamd Rhodes een biljarthuis met vier openbare zalen in Gotham, Amerika. Vier jaar later waren er ongeveer 20 openbare zalen in Amerika. Niet alle tafels daar waren 12 voet bij 6 voet zoals wij ze kennen. In een groot land wilden ze grote tafels en er werd een productie van 14 voet bij 7 voet gebruikt. Het had acht poten en de kussens waren gevuld met gekruld haar.

Definitie van snooker

In 1945 definieerde de BACC snooker als volgt. Het spel Snooker (of Snooker’s Pool) wordt gespeeld op een Engelse biljarttafel en kan gespeeld worden door twee of meer personen, als team of onafhankelijk van elkaar. Het is een spel dat uitsluitend draait om het overwinnen van hindernissen: canons worden genegeerd. De winnaar is de speler of partij die de hoogste score behaalt, of aan wie het spel, volgens Regel 14 wordt toegekend (Regel 14: Als een regel van dit spel wordt overtreden, verliest de aanvaller volgens Regel 11 (snookeren na een overtreding) het recht om zijn tegenstander te snookeren; en verliest hij de punten die volgens deze regels worden verkregen).

Hints voor beginners (uit 1945 maar nog steeds actueel)

De eerste beginselen van snooker zijn er maar weinig. Maar het spel heeft problemen bij duizenden. De beginner hoeft niet door een doolhof van uitleg geleid te worden. Miljoenen mensen genieten van snooker zonder ooit een theorieregel te hebben gelezen, zonder ooit het flauwste sprankje les te hebben gehad, en sommigen zonder ooit iemand anders dan de meest onervarene te hebben zien genieten van het spel. Hints voor de beginner kunnen als volgt worden samengevat:

• Neem een keu met de juiste lengte. Als hij op de vloer rust en tot kinhoogte of iets meer reikt, is hij goed. De gemiddelde lengte is 147,3 centimeter.
• Sta met de linkervoet voor, het kniegewricht los, het rechterbeen achter, stevig neergezet, iets rechts van het linkerbeen. (De linkshandige speler staat natuurlijk met de rechtervoet voor)
• Houd de keu zo’n 10 tot 13 centimeter van het uiteinde vast. Als je het gevoel hebt dat je de keu onder controle hebt met een greep van 7 centimeter van het uiteinde of met een greep van 15 centimeter van het uiteinde, neem die greep dan aan. Stel de lengte vast en verander deze niet, tenzij het specifieke schot erom vraagt. Als de keu op het uiterste wordt gehouden, verlies je een deel van de controle erover. Als je de keu te ver naar voren houdt, krijg je het gewicht van de keu niet in de stoot. Houd de keu stevig vast, maar grijp hem niet vast. Als je de keu vastgrijpt, beïnvloed je de polsactie in de beweging van de keu. De hand moet iets naar buiten gedraaid zijn vanaf de pols en niet naar binnen.
• Maak een brug met je linkerhand (of rechts als je meestal je linkerhand gebruikt). De brug wordt gemaakt door de pols en hand plat op de tafel te leggen; dan de toppen van de vingers naar de pols te trekken en de duim tegen de wijsvinger te plaatsen. De brug die zo gevormd wordt door de duim en de wijsvinger is de basis waarover de keu glijdt op weg naar contact met de cue ball. Hoe steviger de pols op de tafel ligt, hoe steviger de brug zal zijn.
• Raak de cue ball in het midden. Laat de keu recht door de bal gaan. Later zul je de mysteries van side en screw ontdekken; denk in het begin alleen aan het midden van de cue ball als het raakpunt. Houd je ogen op de objectbal gericht terwijl je je voorbereidt om te stoten.
• Plaats de bridgehand zo’n 20 tot 25 centimeter van de cue-bal. Breng het oog zo dicht mogelijk bij de keu als je comfortabel kunt doen.

• 

  Om een miss-cue te voorkomen, moet je de cue ball niet te dicht bij de zijranden of te dicht bij de boven- of onderkant ervan raken. Het veilige, stootbare oppervlak van een full-size bal is aangegeven in diagram 3. De buitenste cirkel vertegenwoordigt de omtrek van de bal; de binnenste cirkel vertegenwoordigt het veilig te stoten oppervlak. Elke plek buiten het gebied van de binnenste cirkel is in de gevarenzone, maar een beetje meer speelruimte kan veilig worden toegestaan bij het stoten van de bal onder het midden. De kleine cirkels vertegenwoordigen maat 11 cue-tips.

 

Kampioenen uit de jaren 40